بررسی نظریة فلسفة اخلاق آیتالله مصباح یزدی و نسبت آن با «توحید»
Authors
Abstract:
نظریۀ استاد مصباح را میبایست در دو مبحث «تحلیل فعل اخلاقی» و «تحلیل گزارههای اخلاقی» بیان کرد. در بخش اول، استاد مصباح معتقد است که میل محوری و اصلی در انسان، «حب نفس» است؛ و آن کمال و مطلوبیتی که بیشتر از همه، منافع نفس را تأمین میکند، دوست داشتنیتر و علاقۀ انسان به آن افزونتر است. چنین مطلوبی را «کمال نهایی» میخوانند که مصداق آن، «قرب به خداوند» است. بنابراین افعالی که نسبت به این کمال نهایی جنبۀ مقدمیت دارند و موجب تقرب میشوند، فعل اخلاقی و ارزشیاند؛ و افعالی که جنبۀ مانعیت دارند، افعال ضداخلاقی هستند. مقصود ایشان از «مقدمیت»، ضرورت بالقیاس میان فعل اخلاقی و آن کمال نهایی است. در مبحث دوم (تحلیل گزارههای اخلاقی)، ایشان «موضوع گزارههای اخلاقی» را از سنخ مفاهیم ثانی فلسفی میداند که از روابط علیتی موجود بین فعل اختیاری و نتیجۀ آن، انتزاع میشود. بخش دوم مقاله به بررسی این نظریه و نسبت آن با «توحید» اختصاص دارد. آیا طبق این نظریه، «پرستش و عبودیت» به تبع «حب نفس» تعریف نمیشود؟ آیا شدت و ضعف در «حب نفس» میتواند توجیهکنندۀ «طاعت و عصیان» الاهی شود؟ آیا این نظریه، برای طرح نظام افعال اخلاقی موفق است؟ سؤالات سهگانۀ فوق، محورهای بخش دوم مقاله است.
similar resources
بررسی نظریة فلسفة اخلاق آیت الله مصباح یزدی و نسبت آن با «توحید»
نظریۀ استاد مصباح را می بایست در دو مبحث «تحلیل فعل اخلاقی» و «تحلیل گزاره های اخلاقی» بیان کرد. در بخش اول، استاد مصباح معتقد است که میل محوری و اصلی در انسان، «حب نفس» است؛ و آن کمال و مطلوبیتی که بیش تر از همه، منافع نفس را تأمین می کند، دوست داشتنی تر و علاقۀ انسان به آن افزون تر است. چنین مطلوبی را «کمال نهایی» می خوانند که مصداق آن، «قرب به خداوند» است. بنابراین افعالی که نسبت به این کمال...
full textبررسی نظریه فلسفه اخلاق آیت الله مصباح یزدی و نسبت آن با «توحید»
نظریۀ استاد مصباح را می بایست در دو مبحث «تحلیل فعل اخلاقی» و «تحلیل گزاره های اخلاقی» بیان کرد. در بخش اول، استاد مصباح معتقد است که میل محوری و اصلی در انسان، «حب نفس» است؛ و آن کمال و مطلوبیتی که بیش تر از همه، منافع نفس را تأمین می کند، دوست داشتنی تر و علاقۀ انسان به آن افزون تر است. چنین مطلوبی را «کمال نهایی» می خوانند که مصداق آن، «قرب به خداوند» است. بنابراین افعالی که نسبت به این کمال...
full textنسبت نظریة اخلاقی خواجهنصیر و نظریات هنجاری فلسفة اخلاق معاصر با تأکید بر اخلاق فضیلتمحور
نظریۀ اخلاقی خواجهنصیرالدین طوسی، یکی ازنظریات هنجاری بسیار مهم در اخلاق فلسفی اسلامی است. بهروزرسانی این نظریه و مشخص کردن نسبت آن با نظریات هنجاری در فلسفۀ اخلاق معاصر، اهمیت ویژهای دارد. هدف ما از این پژوهش، این است که با معرفی نظریات هنجاری اصلی در فلسفۀ اخلاق معاصر، نسبت نظریۀ اخلاقی خواجهنصیر را با هریک از آنها مشخص کنیم تا معیار سنجش ارزشهای اخلاقی در نظریۀ اخلاقی خواجهنصیر مشخص ش...
full textتحلیلی از نظریه های ترکیبی در اخلاق اسلامی (بررسی موردی نظریه مصباح یزدی و سروش)
بر اساس تقسیمبندی مشهور تاریخی در مسألهی حسن و قبح، متفکران مسلمان در حوزهی مباحث اخلاقی یا باید طرفدار رویکرد معتزله باشند، یا رویکرد اشاعره. اما این برداشتِ دقیقی نیست. دیدگاههای معتزله و اشاعره در مسألهی حسن و قبح، دیدگاههای مرکبی است که میتوان با نگاههای تحلیلی مناسب، به تجزیهی آنها به مؤلفههای کوچکتری پرداخت. بالمآل با ظاهر شدن آن مؤلفههای خردتر، میتوان با ترکیب برخی مؤلفهه...
full textبلاتلاتردیهای بر نظریة خطا در فلسفة اخلاق براساس تکامل زیستی
نظریة خطا را در فلسفة اخلاق جدید جان مکی مطرح کرد. بر اساس این نظریه، تمام قضایای اخلاقی کاذباند. از دهة 1970 به این سو، تلاش گستردهای برای تبیین اخلاق با استفاده از نظریة تکامل زیستی شده است. مایکل روس، اول بار از تبیین تکاملی اخلاق برای دفاع از نوعی نظریة خطا استفاده کرد. بر اساس این نظریه، انتخاب طبیعی در تمام انسانها توهم عینی بودن اخلاق را نهاده است. کارکرد این توهم همگانی، افزایش «تناس...
full textتوحید و نسبت آن با علم و عمل
پژوهش حاضر متکفل بررسی معنا و مفهوم توحید و ربط و نسبت آن با علم و عمل است. عرفان اسلامی به دو پرسش کلیدی «توحید چیست؟» و «موحد کیست؟» در دو حوزه عرفان نظری و عرفان عملی پاسخ میدهد. در عرفان نظری، حاقّ معنای توحید آشکار میشود و در عرفان عملی به تبلور این معنا در عینیت خارجی توجه میشود. در این پژوهش تلاش گردیده است تا به این دو پرسش اساسی – که درواقع پرسش از نسبت علم و عمل با یکدیگر و این هر ...
full textMy Resources
Journal title
volume 4 issue 1
pages 25- 60
publication date 2014-04-21
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023